شَمس اُلعِماره یکی از بناهای تاریخی تهران، مربوط به دورهٔ قاجار و از شاخص‌ترین بناهای کاخ گلستان و برجسته‌ترین ساختمان ضلع شرقی مجموعه کاخ گلستان است.که کار ساخت آن از سال ۱۲۴۴ تا ۱۲۴۶ به طول انجامید که تاریخ بنایش (۱۲۸۴ قمری) را بحساب جمل «کاخ شاهنشاه» می‌نامند.دلیل برجسته بودن این سازه، بلندی، تزیینات و طراحی آن است.. شمس‌العماره دارای پنج طبقه و ۳۵ متر ارتفاع است که در زمان ساخت بلندترین ساختمان آن دوره در تهران بوده است و اولین ساختمانی بود که از فلز در سازهٔ آن استفاده کرده‌اند. کلیهٔ ستون‌های طبقات بالا و حفاظ‌ها چدنی هستند. پیش از ساخته شدن سردر باغ ملی، این ساختمان به عنوان نماد شهر تهران شناخته می‌شد. ناصرالدین شاه، پیش از سفر به اروپا و با دیدن تصاویر بناهای فرنگستان یا مانند عمارت عالی‌قاپو اصفهان، تمایل پیدا کرد بنایی مرتفع نظیر آنها در پایتخت خود ایجاد کند تا بتواند از بالای آن منظره شهر و دورنمای پیرامون را تماشا کند. ساخت این ساختمان در سال ۱۲۴۴ ه. ش به دستور ناصرالدین شاه آغاز و پس از دو سال به مباشرت دوستعلی‌خان نظام‌الدوله به پایان رسید. این ساختمان برای تماشای شهر تهران و اطراف آن توسط شاه و مهمانان او مورد استفاده بود. طرح و نقشه آن ظاهرا از معیرالممالک و معمار آن استاد علی محمد کاشی بود.[۱] سبک این بنا ترکیبی از معماری سنتی ایرانی و معماری غربی است. ساختمان دو برج هم شکل دارد، کاشی‌کاری و پنجره سازه‌ای آن ایرانی است و بهره‌ای هم از معماری غربی دارد. طبقه اول شامل ایوان و تالار شاه‌نشین است که دارای آینه‌کاری ممتاز و کم‌نظیری است و اتاق‌های گوشواره که در دو طرف شاه‌نشین واقع شده‌اند دارای تزئینات درخور توجهی هستند. در سایر طبقات هم اتاق‌های کوچک با تزئینات مشبک، نقاشی، آینه‌کاری وجود دارند. کف شاه‌نشین و نمای بنا با کاشی‌کاری هفت‌رنگ به سبک قاجاری تزئین شده‌اند. این کاشی‌کاری‌ها نماها و تصاویری از طبیعت اروپا و معماری غربی را به نمایش می‌گذارند با این وجود سبک آنها ایرانی است. ازاره‌های مرمرین این بنا با نقوش گیاهان و جانوران به صورت نقش‌برجسته تزئین شده‌اند و به نظر می‌رسد که ازاره‌ها به دوره‌های متفاوتی تعلق دارند. ساعت پیشکشی ملکه ویکتوریا به کاخ ناصرالدین‌شاه است، همان کاخی که به شیوهٔ اروپایی ساخته شده و در میان ساختمان‌های کاخ گلستان، رنگ و رویی دیگر گونه دارد. ساعت پیشکشی بر بلندای کاخ شمس‌العماره نصب شد و آوای ناقوسش، همهٔ تهران کوچک آن زمان را از گذر زمان آگاه می‌کرد. اما بلند بودن صدای نواختن ساعت پس از چندی شوند (:سبب) آن شد که با گلایهٔ کاخ‌نشینان، به دستور شاه، صدای آن‌را کمتر کنند. این دستکاری همانا و خاموش شدن ساعت شمس‌العماره، همانا. خاموشی‌ای که نزدیک به ۱۰۰ سال به درازا انجامید. اما از ۲۲ آبان ماه ۱۳۹۱، (با تعمیراتی که روی آن انجام شد) این خاموشی پایان گرفت و ناقوسش به صدا درآمد. عکسخانه : در زیر تالارعمارت بادگیر حوضخانه وسیعی وجود دارد که در چهار گوشه آن چهار بادگیر بلند از کاشی های معرق آبی و زرد و سیاه با قبه های زرین قرار گرفته و هوای حوضخانه و تالار و اطاقها بوسیله آنها بخوبی خنک میشود . سابقا در میان حوضخانه حوضی مرمرین وجود داشته و آب بوسیله نهری از کاشی آبی در آن جاری میشده است و اینک برای جلوگیری از نفوذ رطوبت و انهدام بنا سالهاست جریان آب آن قطع گردیده و تامین آب آن بنحوی دیگر انجام پذیرفته است .پادشاهان در دوره قاجار معمولا اگر در ایام تابستان بسببی در تهران بودند و به ییلاق نمی رفتند از این حوضخانه نیز استفاده می کردند. بنابر نوشته معیرالممالک در زمان ناصرالدین شاه در حوضخانه این عمارت ( عکس خانه فعلی ) " انواع طیور زیبا .... رها کرده بودند . در یک طرف عمارت مزبور نیز لانه و قفس هائی ساخته و پرندگان بسیار از هر قبیل در آن گرد آورده بودند و گاه هنگام دانه دادن به آنها شاه آمده بتماشا می ایستاد و با همرا هان سخن از صید طیور و طرز بدام آوردن آنها میراند ." عكس‌خانه مجموعه ای از عکس های دوره قاجار را همراه با وسایل عکاسی آن زمان به نمایش می‌گذارد.محل عكس‌خانه بعد از مرمت های فراوان به صورت فعلی در آمده است. مجموعه عکس های آلبوم خانه كاخ گلستان که عکس خانه بیانی مختصر از آن است دومین مجموعه بعد از مجموعه سلتنطی انگلستان می باشد.ناصر الدین شاه خود به این فن علاقه فراوان داشته و عکسهایی كه خود او برداشته به همراه عکس هایی كه دست خط او روی آن وجود دارد در عكس‌خانه به نمایش گذاشته شده است.