ایلام (به کردی: ئیلام) یکی از شهرهای غربی ایران و مرکز استان ایلام است. جمعیت این شهر بر پایه سرشماری سال ۱۳۹۰ خورشیدی برابر با ۱۷۲٬۲۱۳ نفر بوده ‌است. ایلام در عهد باستان نام ‌های بسیاری مانند آلامتو، اریوجان، ماسبذان داشته و در قرن اخیر «دیوالا» و «حسین‌آباد» بوده‌ است. شهر ایلام بعد از شهرهای کرمانشاه و سنندج سومین شهر بزرگ کردنشین ایران محسوب می‌شود. زبان اهالی شهر ایلام کردی ایلامی می‌باشد. ایلام در عهد باستان به ‹‹اَریوجان›› معروف بود. اما ایلام کنونی در سال ۱۳۰۸ شمسی در منطقه‌ای که حسین ‌آباد نامیده می‌شد از نو احداث گردیده و یک سال بعد با توجه به سابقه تاریخی و تصویب فرهنگستان ایران به نام ‹‹ایلام›› نام گذاری شده ‌است. شهر ایلام در حصاری از کوه‌ها و ارتفاعات جنگلی استقرار یافته و آب و هوایی معتدل کوهستانی و بهاری دلپذیر دارد. ایلام از دیرباز جایگاه شهرنشینی و گهواره فرهنگی ایرانیان بوده است. در دوره ساسانی بخشی از سرزمین «پهله» یا «پهلو» شمرده می‌شده و تازیان آن را «جبال» می‌نامیده‌اند. از سده چهارم تا میانه‌های ششم قمری، این منطقه بخشی از عراق عجم بود. شهر کنونی ایلام، در میان چندین کوه که دور تادور شهر کشیده شده‌اند قرار دارد که آب و هوای معتدل تری نسبت به دیگر نقاط استان دارد. از آنجایی که تپه زیبا و طبیعی شاهد (خرگوشان) و قبر صی می (مهدی پدر هارون الرشید) یکی از خلفای عباسی و دره زیبای ارغوان در میان این کوهها قرار داشت، غلامرضا خان والی در زمان قاجار بر آن شد تا قلعه والی را در میان آن کوهها بنا کند که اولین بنا بوده و به تدریج در اطراف قلعه و در میان این کوهها شهر ایلام شکل گرفت. در حال حاضر شهر ایلام به عنوان مرکز سیاسی - اداری استان ایلام از شهرهای توسعه یافته باختر کشور است و به لحاظ دارا بودن تفرجگاهی جنگلی و آثار تاریخی و باستانی متعدد از زیباترین شهرهای استان نیز محسوب می‌شود. طبق قانون تقسیمات کشوری در سال ۱۳۱۶، ایلام در استان غرب قرار گرفته و در سال ۱۳۴۴ به فرمانداری کل ارتقا یافت. ایلام در نهایت در سال ۱۳۵۵ به مرکز استان ایلام تبدیل گردید. ساکنان ایلام مسلمان بوده و پیرو مذهب شیعه هستند.اکثر اهالی ایلام کرد بوده و زبان رایج بین آنان کردی ایلامی می‌باشد. جمعیت استان ایلام از نظر جمعیتی سهم اندکی از جمعیت کل کشور به خود اختصاص داده است (۷۷/۰ درصد جمعیت کل کشور در سال ۱۳۸۵). نسبت جنسی، رشد شهرنشینی و بعد خانوار جمعیت استان ایلام در اکثر سرشماریها بالاتر از سطح کشوری بوده است. جمعیت استان ایلام طی سالهای ۱۳۵۵ تا ۱۳۷۵ از رشد بالاتری نسبت به کل کشور برخوردار بوده ولی طی سالهای ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۵، رشد جمعیتی پایین‌تر از متوسط رشد جمعیت کشور داشته است. تراکم جمعیت در استان ایلام پایین‌تر از تراکم کشور بوده است و در ارتباط با مهاجرت استان باید گفت که استان ایلام به دلیل فقدان زیر ساختهای اقتصادی لازم، در سالهای ۱۳۶۵ تا ۱۳۸۵ خالص مهاجرتی منفی داشته است.