شهرستان مرند یکی از شهرستان‌های استان آذربایجان شرقی است و مرکز آن نیز شهر مرند است.شهرستان مرند در ۵۷ کیلومتری شمال غرب تبریز و در محور ارتباطی اروپا و آسیای میانه قرار گرفته ودارای ۲ بخش و سه شهر و ۹ دهستان و ۱۲۹ آبادی بوده که۱۱۳ آبادی دارای سکنه و ۱۶ آبادی آن خالی از سکنه است.به روایتی کلمه مرند در زبان ارمنی به معنای دفن یا دفینه است که گویند مرند محل دفن نوح پیغمبر است و بنا به قولی محل دفن مادر نوح پیغمبر می باشد. مورخان قدیم نوشته‌اند که مرند پایتخت واسپورگان در دوره ساسانی بوده و بقایای آتشکده‌ای در تپه خاکستری مرند می‌تواند دلیل آن باشد. در تواریخ قدیم نقطه‌ای که از لحاظ جغرافیایی منطبق با سرزمین مرند بوده به نام‌های مورندا و مانداگارانا معروف بوده و نشانه‌هایی ازتمدن ساسانی و مادها در این منطقه وجود دارد که از طرف بسیاری از مورخان تایید شده است. بطلمیوس جغرافیدان معروف یونان از این منطقه بنام مانداگارانا یاد می‌کند که منطبق بر مرند امروزی است. موقعیت جغرافیایی شهرستان مرند با وسعت 3286 كیلومتر مربع (7.2 درصد مساحت استان) در 60 کیلومتری تبریز واقع شده و از سمت شمال با شهرستان جلفا، از سمت شرق با شهرستان‌های ورزقان، از سمت غرب با استان آذربایجان غربی و از سمت جنوب با شهرستان شبستر هم‌مرز است. تقسیمات کشوری طبق آخرین تقسیمات کشوری شهرستان مرند دارای دو بخش به نام‌های مرکزی (شامل دهستان‌های دولت‌آباد، بناب، کشکسرای، میشاب، زنوزق، هرزندات غربی و هرزندات شرقی) و یامچی (شامل دهستان‌های ذوالبین و یکانات)، 5 نقطه شهری به نام‌های مرند، بناب، زنوز، کشکسرای و یامچی و 121 آبادی می‌باشد. جمعیت براساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسكن در سال 1390، جمعیت شهرستان مرند در حدود 239209 نفر (6.4 درصد جمعیت استان) و جمعیت مرکز این شهرستان 124323 نفر برآورد شده است. جمعیت شهری این شهرستان 148875 نفر و جمعیت روستایی آن 90334 نفر و تعداد خانوار آن 69512 خانوار است. اقلیم و آب و هوا وجود آب و هوای معتدل سرد و همچنین نامناسب بودن بارش سبب شده كه پوشش گیاهی این شهرستان نیز از آب و هوای آن تبعیت نماید. بدین معنی كه اگر بارش و میزان نزولات هوا متناسب باشد پوشش گیاهی بهتر رشد كرده و در غیر این صورت وضع پوشش گیاهی مطلوب نخواهدبود. پوشش گیاهی این منطقه از نوع استپ بوده و در بهار رویش گیاهی به مدت 11 روز تمام مناطق كوهستانی میشاب و سایر مناطق را می پوشاند ارتفاع گیاهان تا 60 سانتی‌متر نیز می رسند. شهرستان مرند در منطقه كوهستانی قرارگرفته و بیش از دوسوم مساحت آن اراضی ناهموار تشكیل می دهد. بنابراین ارتفاع اراضی جلگه‌ای از سطح دریا بین 900 تا 1500 متر متغیر بوده كه ارتفاع پست‌ترین نقطه در دشت یكانات از سطح دریا 900 متر و در مرتفع‌ترین نقطه یعنی قله میشاب (میشو) بالغ بر 3125 متر می‌گردد. وضعیت اقتصادی اقتصاد مرند بیشتر بر پایه کشاورزی استوار است. تمام منطقه مرند بنا به شرایط طبیعی، برای دامداری، کشاورزی و باغداری مناسب می باشد. این شهرستان با دارا بودن حدود 11 درصد كل اراضی باغی استان، ظرفیت بالای تولید عسل، ظرفیت بالای تولیدات دامی به ویژه گوشت مرغ و گوشت قرمز، پتانسیل مناسب دامپروری، 9 معدن فعال، مزیت نسبی در تولید محصولات كانی غیرفلزی و واقع شدن در مسیر راه آهن سراسری كشور به اروپا، قفقاز و آسیای مركزی، پتانسیل زیادی برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های صنعت و معدن و صنایع تبدیلی كشاورزی دارد. در سال‌های اخیر به علت کاهش آب سفره‌های زیرزمینی کشاورزان تدابیری جهت تطبیق باشرایط آب و هوایی اندیشیده و برای مقابله با خشکسالی وکمبودهای آب زراعتی تحول نوینی در نوع کشت محصولات ابداع کرده‌اند. از آن جمله می‌توان به کشت زعفران که در اقتصاد کشاورزی به گیاه طلایی مشهور است اشاره کرد. اخیرا به صورت گسترده در دهستان بناب واقع در شرق مرند ترویج گردیده و از مرغوبیت و معروفیت خاصی برخوردار شده است. صنعت مرند با ایجاد شهرک صنعتی درقسمت شمالی و با رغبت بخش خصوصی نویدبخش چشم‌انداز درخشانی است. با راه اندازی واحدهای صنعتی در این شهرک و سرمایه‌گذاری های صنعتی جدید امید می‌رود گام مهمی در رفع بیکاری و اشتغال‌زایی جدید برداشته شود. نقاط تاریخی و دیدنی مسجد جامع مرند (مربوط به قرن 8 هجری)، کاروانسرای مرند (در 23 كیلومتری مرند مربوط به قرن 8)، مسجد بازار مرند، امامزاده احمد و امامزاده ابراهیم، آبشار عیش‌آباد (در قسمت کوهستانی میشو غربی در نزدیکی روستای عیش‌آباد)