«154» وَ لا تَقُولُوا لِمَنْ یُقْتَلُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْواتٌ بَلْ أَحْیاءٌ وَ لكِنْ لا تَشْعُرُونَ‌ و به آنها كه در راه خدا كشته مى‌شوند مرده نگوئید، بلكه آنان زنده‌اند، ولى شما نمى‌فهمید. نکته ها در جنگ بدر، چهارده نفر از مسلمانان به شهادت رسیدند كه شش نفر آنها از مهاجران و هشت نفر از انصار بودند. برخى از مردم مى‌گفتند: فلانى مُرد. این آیه نازل شد و آنان را از این تفكّر نهى كرد. «1» شهدا، نه تنها نامشان یا آثار كارهایشان زنده و باقى است، بلكه یك زندگى واقعى برزخى دارند. زندگى‌اى كه در آن رزق و شادى و بشارت است، زندگى در جوار رحمت خدا كه در آن حزن وترس وجود ندارد. مشخّصات این زندگى، در تفسیر آیات 168 تا 170 سوره آل‌عمران خواهد آمد. انشاءاللّه. شهادت در راه خدا، شامل كشته شدن در میدان نبرد، ترور و سوءقصد دشمنان، كشته شدن مؤمنان در دفاع از جان و ناموس و مال، در هر مكان و زمان مى‌شود. پیام ها 1- نگرشهاى محدود مادّى را باید با ایمان به خدا و گفته‌هاى او تكمیل و تصحیح كرد. «لا تَقُولُوا» 2- تكالیف سخت، نیاز به پشتوانه اعتقادى و جبران خسارت‌ها دارد. آرى، كسى كه بداند زنده است، به شهادت رو مى‌كند. «لا تَقُولُوا ... أَمْواتٌ بَلْ أَحْیاءٌ» 3- شهادت، زمانى ارزش دارد كه در راه خدا باشد. «فِی سَبِیلِ اللَّهِ» 4- پیكار در راه دین، از ارزشهاى والا در پیشگاه خداوند است. «یُقْتَلُ فِی سَبِیلِ اللَّهِ» 5- روح، بعد از مرگ باقى است، هرچند جسم و بدن متلاشى شود. «أَحْیاءٌ»* 6- سرچشمه بسیارى از تحلیل‌ها، ناآگاهى از واقعیّات است. «لا تَقُولُوا، لا تَشْعُرُونَ»