نویسنده: جواد مرتضایی ناشر: انتشارات آوای نور کتاب موسیقی معنوی شعر حافظ اثر جواد مرتضایی به بررسی انواع تناسب‌ها و تضاد‌ها و زیر مجموعه‌های آن‌ها: ایهام تناسب، ایهام تضاد و پارادوکس درابیات حافظ پرداخته است.آنچه باعث شده شعرحافظ دراوجی دست نیافتنی باقی ماند، استفادهٔ هنرمندانهٔ او از تمام ظرفیّت زبان فارسی است. معانی و مضامین موجود دراشعار خواجه شیراز، قبل و بعد از او، در شعر شاعران دیگر نیز دیده می‌شود، امّا این جنبه‌های مختلف زبان شعر حافظ است که علاوه براستعدادِ ذاتی شاعر، ممارست‌ها، کسب تجربه‌ها وبررسی و تغییر و تصرّف‌های مدام در آن‌ها، باعث شده از ‌‌نهایت ظرافت و زیبایی برخوردار باشند؛ از نوع واج‌های کلمات گرفته تا انتخاب واژگانی که در بیت با یکدیگر تلاؤم و هارمونی دارند و کیفیّت ساختار عبارات و تناسب و همراهی انواع موسیقی شعر با آن‌ها. بنابراین برای پی بردن به راز برتری شعر حافظ، می‌بایست به بررسی و تحقیق دقیق و علمی دربارهٔ مسائل مربوط به زبان شعر او پرداخت. در این میان، جز صوَر خیال، آرایش‌های بدیعی برجسته و زیبا نیز بگونه‌ای ظریف و هنرمندانه همراه و همپای زبان اشعار اوست که گویی جزئی از زبان وی گشته است و درکنار بررسی ساحاتِ زبانش، لازم و بایسته است به این صنایع و آرایه‌ها که موسیقی معنوی ابیات او را تشکیل می‌دهد و مکمّل موسیقی بیرونی و کناری و داخلی اشعارش می‌باشد، نیز بسیار توجّه داشت. هنرمندی حافظ در بکارگیری آرایش‌های بدیعی در شعرش حیرت انگیز است.