01 خرداد 1395
«معماری» بخشی از هویت فرهنگی و اجتماعی هر قومی است. این هویت در سازههای مختلف و متفاوت خود را نمایان میکند. خانهها، اماکن مذهبی و ملی نظیر بقاع متبرکه، مساجد، دارالحکومهها، مکتبخانهها، مدارس، پلها بیانگر هنر معماری در زمانهای مختلف است. در این هنر حتی جایگاه اجتماعی و سیاسی و اقتصادی اشخاص و اقوام به خوبی نشان داده میشود. گیلان و تالش با قدمت بسیار کهن و دیرینهاش واجد هویت فرهنگی و تاریخی و باستانی فراوان و متنوعی است که با توجه به شرایط اقلیمی و آب و هوایی این استان در نوع خود حائز اهمیت و جالب توجه است. خانههای قدیمی در گیلان به وفور یافت میشود. فراوانی بارش باران در فصول مختلف و شدت آن؛ همچنین تنوع گیاهی در این استان سرسبز، میزان رطوبت خاک و محیط را بسیار زیاد کرده است. این عوامل سببی است تا نتوان قدمت و دیرینهگی خانههای قدیمی این سامان را با مناطق خشک و کویری ایران مقایسه کرد. به این عوامل بایستی صنعت و تکنولوژی و تنوع معماری جدید را نیز افزود. به هر روی هنوز در جایجای گیلان و تالش زیبا، خانههایی هستند که برای نسل حاضر از گذشته پیامهای مهم تاریخی، باستانی، اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و … فراوانی به یادگار آوردهاند. این خانه در 10 کیلومتری جنوب شهر ماسال و در روستای بی تم و در ارتفاع 10 متری نسبت به سطح دریای آزاد قرار دارد ومربوط به دوره قاجار است . ساختمان در دو طبقه و به صورت قرینه ، دارای اتاق های متعدد و تو در تو است . مصالح بنا از چوب ، سنگ و ملات ، گل است . در ساخت این بنا کاملا از شیوه ی معماری سنتی بنا های شرق گیلان الگو برداری شده است. بنای دارالحکومه (خانه رحیمی) واقع در روستای بیتم شاندرمن،این بنا هم محل سکونت آقای رحیمی بوده و هم مقر حکومتی ایشون، این بنا با مساحتی حدود 470 متر مربع در دو طبقه احداث شده و همچنین مجموع 22 اتاق در دو طبقه داره،این بنا در سه ضلع شمالی،جنوبی و غربی تراس های سرتاسری (غلام گردش) داره که محل نگهبانی تفنگداران بود. این بنا در تاریخ 1384/8/14 درسازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان گیلان بنام ساختمان دوست محمد خان رحیمی ثبت شده و در سال 1386 با توجه و پیگیری های سازمان سازمان میراث فرهنگی سقف بنا از سقف لته که تقریبا داشت از بین میرفت به سقف با پوشش ورقات گالوانیزه (حلب) مرمت شد ساختمان دارالحکومه که در اوایل دوره قاجاریه بنیان نهاده شده، در کتاب “گسکر،شهر مدفون شده در جنگل هفت دغنان صومعه سرا “با قدمت ۱۵۰ سال ثبت گردیده،ولی برخی از اهل اطلاع محلی دیرینگی آن را بیش از ۲۵۰ سال می دانند. این ساختمان در دوطبقه به شکل قرینه ای احداث گردیده و دارای اتاق های متعدد و تو در توست. آن طوری که آقای خدابخش اخوان توضیح داده اند در هر طبقه سالنی برای جلسات مهم و استراتژیک احداث گردیده که گنجایش بیش از ۲۰۰ نفر را داراست چهار سوی هر طبقه ساختمان دارالحکومه شاندرمن دارای ایوان است. این ساختمان به سبک معماری بومی گیلانی با خشت قدیمی که در خود محل،پخته و تهیه شده،ملاط گِل و بعضاً سنگ احداث گردیده است خوشبختانه این ساختمان هم اکنون در روستای بیتم شاندرمن در سلامت کامل به همان سبک و سیاق اولیه بر پاست و نه تنها یکی از میراث های فرهنگی-سیاسی مهم و استراتژیک شهر شاندرمن، بلکه کل ماسال و شاندرمن به شمار می رود. ساختمان مزبور که هم اینک در تصرف خانواده رحیمی هاست، به نام “دارالحکومه”مشهور است. این خانه اخیراً به موزه تبدیل شده است سابقاً پوشش سقف این ساختمان مانند دیگر ساختمانهای سنتی تالشان، لَت سَر بود که بعدها به شکل حلبَ سر در آمده است. علاوه بر آن از چوب درختان بومی منطقه در تهیه درب، پنجره، ستون ها و سر ستون ها، سقف و کف تالار ساختمان بهره زیادی برده شده است. نویسنده کتاب گسکر معتقد است در احداث این ساختمان از معماری سنتی شرق گیلان الگو برداری شده است