
بنای اولیه باغ فین به قبل از اسلام بر میگردد و با تمدن سیلك پیوند خورده است كه تمدن سیلك نیز پیوندی ناگسستنی با چشمه جوشقانی دارد كه در بالای باغ جاری است، و به چشمه سلیمانیه معروف است و از دیرباز همچنان در آبادی منطقه فین موثر بوده است. از زمانهائی بس دور در پائین این چشمه باغی وجود داشته است كه كمی پائینتر از باغ فعلی بوده و بر اثر زلزله ای كه در سال 982 ه.ق روی داد باغ به كلی ویران شد كه به دستور شاه عباس صفوی بعد از سال 1000 ه.ق باغی در مكان فعلی كه در حقیقت قسمتی از باغ قدیمی بود ساخته شد.از سال 1135 قمری بعد از حمله افاغنه آبادانی باغ به ركود گرائید ولی با دستور كریم خان زند به خصوص با ساختن عمارت كه به نام «خلوت كریم خانی» در ضلع جنوبی باغ واقع است باغ فین روی به آبادانی گذاشت ولی با زلزله معروف سال 1192 قمری باغ فین نیز آسیب كلی دید،كه پس از آن یعنی از سال 1200 قمری و با روی كار آمدن سلسله قاجار به خصوص با دستور فتحعلی شاه به مرمت و عمارت، باغ جانی دوباره گرفت كه ساختمان شتر گلوی فتحعلی شاهی در ضلع جنوب غربی باغ و حمام سلطنتی بزرگ كه در مجاورت حمام اولیه ساخته شد از آثار آن می باشد. ولی با تبعید صدر اعظم مقتدر ایران یعنی امیركبیر و سپس شهادت آن رادمرد در این باغ، این آبادانی روی به ویرانی نهاد. با آغاز مشروطیت به جهت وضع دفاعی بنای باغ، این مكان پناهگاه اشرار و یاغیان گشت و در مدت 14 سال یاغیان مصالح و اشیاء گرانبهای آن را به یغما برده و به تخریب باغ پرداختند. پس از ختم غائله اشرار، به مرمت باغ پرداخته شد. از وقایع مهم تاریخ در این باغ می توان به جشن تاج گذاری رسمی شاه اسماعیل صفوی و نیز قتل میرزا تقی خان امیر كبیر در این باغ اشاره كرد در جانب راست كاشان در مسافت كوتاهی با اسب مكان زیبایی به نام فین واقع است كه فتحعلی شاه گهگاه از آن به عنوان استراحتگاه استفاده می كرد. باغهایش كه درختان لطیف سرو و نیز چنارهای باشكوه در آن سایه افكن است. برای گردش و تفریح باغچه بندی شده است. عمارت كلاه فرنگی آن روشن و جالب است و آب كریستال فام جاری از داخل اتاقهای طبقه پایین روان است. در حالیكه طبقات بالاتر از چهار جهت باز است و هوای آزاد در آن جریان دارد. این باغ از این جهت باید مورد توجه خاص قرار گیرد كه نمونه قابل تحسینی از باغهای ایران در آن جمع شده است. این باغ نماینده سلسله ای از تضادهای برجسته بین زمین های لم یزرع خارج باغ و سرسبزی و خرمی و شادابی داخل آن می باسد. در خارج از این باغ آب به حد وفور جریان دارد. یعنی به قدری كه می توان جنگلی از درخت و سبزه را پرورش داد. در اینجا درخت و سبزه و گلهای رنگارنگ و كاشی های فیروزه ای و فواره ای و گچبری ها و منبت كاریها جایگزین زمین لم یزرع و یكنواخت گردیده و قرینه سازی محور باغ در مقابل زمین های غیر قابل كشت خارج قرار گرفته است. طرح باغ فین، طرح قالیهای ایران را به خاطر شخص می آورد زیرا كلیه عوامل یعنی نهرهای متعدد درختان میوه، گلها و كوشكها به نسبت مشابه در هر دو مشاهده می شود. اطراف و كف كلیه نهرها با كاشیهای آبی رنگ پوشیده شده، به طوریكه آب در آنها روشن و پرجلا و زیبا به نظر می رسد تا جاییكه به یك استخر بزرگ كه در اطراف آن درخت كاشته اند، سرازیر می گردد. استخر بزرگتر بقایای كوشك مركزی را در خود منعكس می سازد كه احداث آن را به فتحعلی شاه نسبت می دهند