امروزه هر سنگى که براى ساخت آثار هنرى و ظرف‌هاى خانگى مورد استفاده قرار مى‌گیرد ”هرکاره“ یا به گویش مشهدى ”هرکره Harkara“ نامیده مى‌شود. سنگ هرکاره گونه‌اى از سنگ‌هاى دگرگونى است که ”تالشیست Taleshiste“ نامیده مى‌شوند. این سنگ در ضمن اینکه حرارت‌هاى زیاد را تحمل مى‌کند با ناخن خط برمى‌دارد و چون خوب شکل مى‌گیرد از آن جهت ساختن دیگ و ابزار و وسایل تزئینى استفاده مى‌کنند. این سنگ به ”سنگ دیگ“ ”حجر الیرام و سنگ یرامی“ نیز معروف است (فرهنگ فارسی، دکتر معین، ج ۲، ذیل ”س“). اگرچه معادن سنگ هرکاره در مناطقى چون: زنجان، سیستان، کرمان، خوی، ماکو، سبزوار، تربت‌حیدریه و بیرجند یافت مى‌شود اما گویا استخراج عمده و انبوه از معادن اطراف مشهد رواج دارد. آن معادن عبارتند از ”بزه اوشر Baze ušar“، ”بزه انقى Baze annaqi“، ”بزه زکریا Baze zakaria“، ”بزه نجفى Baze najafi“ که عموماً در جنوب شهر مشهد واقع هستند. استخراج سنگ‌هاى هرکاره از معدن با کمک دینامیت صورت مى‌گیرد و قطعات بزرگ سنگ به کمک پتک در اندازه‌هاى مورد لزوم ”قواره“ شده به کارگاه‌ها انتقال مى‌یابند. در کارگاه سنگ با کمک ابزارى چون: تیشه، سوهان، پرگار و اسکنه پرداخت مى‌شوند. سنگ‌تراش به کمک تیشه ناهموارى‌ها و زواید سنگ را مى‌تراشد، از اسکنه جهت خالى کردن درون سنگ بهره مى‌گیرد، با پرگار قطر دلخواه دهانهٔ ظرف موردنظر را بر روى سنگ اولیه ترسیم مى‌کند، با سوهان بدنهٔ ظرف را صاف و صیقلى مى‌کند و با قلم فولادى که اندازه‌هاى متفاوتى دارد نقش‌ها و کتیبه‌هاى موردنظر را بر بدنهٔ ظرف حکاکى مى‌کند. امروزه همه از روش سنتى جهت تهیهٔ ظروف و وسایل سنگى استفاده نمى‌کنند بلکه اکثراً تکنولوژى را جهت سرعت در کار و ازدیاد تولید به خدمت گرفته‌اند. ”دستگاه سنگ‌تراشی“ وسیله‌اى است که با نیروى برق کار مى‌کند و مثل دستگاه خراطى قادر است درون سنگ‌ها را به سرعت خالى کند و رویهٔ ظرف‌هاى سنگى را صیقل دهد. دست‌ساخته‌هاى هنرمندان سنگ‌تراش مشهدى به دو دستهٔ عمده تقسیم مى‌شوند: وسایل و ابزار خانه یا آشپزخانه جهت استفادهٔ روزمره مثل دیگ، دیزی، قندان، قلیان، هاون، آجیل‌خوری، گلدان و اشیاء تزئینى مثل: قاب عکس، قاب آئینه، شمایل ائمه (ع)، پلاک، دیوارکوب و قطعات با اشکال خاص و شعرها و عبارات عاشقانه و عارفانه. کارگاه‌هاى تولید آثار سنگى عمدتاً در بخش مرکزى شهر مشهد و نقاط ییلاقى اطراف است و نمایشگاه‌ها و فروشگاه‌هاى آن آثار معمولاً در مجاورت کارگاه‌هاى تولید و نقاط پر رفت و آمد زوار و مسافران، پایانه‌هاى مسافربرى ایستگاه راه‌آهن، فرودگاه مشهد، هتل‌ها و گردشگاه‌هاى اطراف مشهد که در آن فروشگاه‌ها بیشتر اشیاء تزئینى عرضه مى‌شود. خریدار اصلى صنایع سنگى زوّار امام رضا (ع) هستند و از میان آنها یزدى‌ها علاقهٔ بیشترى نسبت به ابزار و وسایل سنگى از خود نشان مى‌دهند. گذشته از مشتریان داخلی، اعراب حاشیهٔ خلیج‌فارس، کویتى‌ها، قطرى‌ها و تبعهٔ امارات‌متحدهٔ عربى نیز در شمار مشتریان مشتاق ظرف‌ها و وسایل تزئینى سنگى مشهد مى‌باشند. از اشیاء تزئینى و ظریف سنگى مشهد به کشورهاى اروپائى از جمله آلمان و ایتالیا نیز صادر مى‌شود (در پژوهش میدانى این مطلب از همکارى آقاى محمد مکارى بهره‌مند شده‌ام).